Trong facebook có bức tranh chú mèo vờn đuôi một con rắn của Họa sĩ người Ý Marco Melgrati với chủ đề “Bạn không bao giờ biết bạn đang chơi với ai” Tuy nhiên, với tôi bức minh họa đó còn mang một ý nghĩa khác nữa. Hành động của chú mèo lấy chân vờn đuôi chuột kéo ra nhiều người luận rằng, hãy tôn trọng tất cả mọi người, những gì bạn có thể nhìn thấy chưa chắc đã là sự thật. Bạn chỉ nhìn thấy ở một góc cạnh nhỏ, còn người khác đã nhìn rõ bạn hơn, nhưng họ không muốn làm tổn thương bạn. Những gì chúng ta nhìn thấy chỉ là một phần của sự thật. Cho nên, có nhiều ý kiến và lời khuyên cho cách sống khác nhau khá thú vị. Nhân tiện đây tôi xin góp một vài ý nghĩ thô thiển để chia xẻ với mọi người. Trước tiên tôi xin đưa ra ba câu chuyện sau đây:
Thứ nhất, câu chuyện Judas (Giu-da/ Ích-ca-ri-ốt) là một trong 12 môn đồ của Chúa Giê-xu Đấng cứu Thế, Chúa đã sinh hoạt với môn đồ Judas mỗi ngày, biết rõ bản tính của ông, thế mà cuối cùng Judas cũng phản bội Chúa.
Thứ hai, câu chuyện của Đức Phật Thích Ca bị Đề Bà Đạt Đa là đệ tử của Phật và cũng là người trong dòng họ của Đức Phật (anh em chú bác) đã tìm cách giết Phật.
Hai câu chuyện nói trên cho chúng ta thấy, dù là tiếp xúc mỗi ngày nhưng vẫn không thể biết được chuyện gì sẽ xảy ra, nhất là tâm địạ của con người. Sở dĩ con mèo hiểu lầm đó là đuôi chuột, vì trong đầu của nó luôn ghi đâm là tìm chuột để ăn, cho nên sự hiểu nhầm là do thói quen và bản chất của con mèo. Nếu con vật đó không phải là con mèo thì nó sẽ nghĩ khác đi.
Thứ ba, là chuyện nhìn thấy trước mắt mỗi ngày như chuyện vợ chồng, bằng hữu, anh em cùng huyết thống, tri âm tri kỷ. Nhưng có bao nhiêu trường hợp đã xảy ra, nào là gian dối, hiểu lầm, lừa đảo, phản bội và tìm cách hại nhau không nương tay. Và trong lĩnh vực tôn giáo, chính trị, cấp lãnh đạo Quốc gia.v.v. cũng không ngoại lệ. Sau hết là câu chuyện “người mù và con voi” Thật ra trong số những người mù đó họ đoán không sai, vì sự hiểu biết của họ xuất phát từ kinh nghiệm cá nhân của riêng họ, chỉ có người đứng ngoài mới thấy tổng thể của nó và cho là không đúng. Tuy nhiên, với cái nhìn tổng thể đó của con voi trong tầm mắt của họ. Nhưng chưa chắc sự biết của họ là hoàn toàn vì còn nhiều góc cạnh khác về con voi mà họ chưa được biết. Giống như chúng ta chỉ nhìn bề ngoài để nhận xét một con người quả là còn nhiều thiếu sót. Cho nên, đừng đánh giá thấp bất kỳ ai, nếu không bạn sẽ bị tổn thương cuối cùng.
Như vậy nguyên nhân nào gây ra sự nhận xét không chính xác đó?
*Lý do chính là do lòng người. Tất cả lòng con người trên thế gian này không có thước đo, cho nên có câu ca dao “Dò sông dò biển dễ dò. Mấy ai lấy thước mà đo lòng người” là vậy. Tất cả những gì xảy ra trên thế gian này đều do lòng người suy nghĩ và phán đoán. Muốn tránh bớt nhưng tổn thương đến bản thân mình nên suy nghĩ những điều sau đây:
*Thứ nhất, khi nhìn một con người hay một sự việc nên dùng đôi mắt trí tuệ, lý trí, kiến thức, kinh nghiệm để nhìn thì có thể tránh nhiều sai lầm và tổn thương.
*Thứ hai, trong mỗi người đều có cái nhìn khác nhau tùy theo bản chất của họ, ví dụ một vị chân tu, một kẻ phàm phu tục tử khi nhìn sự việc cũng khác nhau, một người có lương tâm nhân hậu, đạo đức và một kẻ thâm độc, lươn lẹo, mưu toan khi nhìn một người hay một sự việc cũng khác nhau, hay một người có kiến thức và kẻ mê muội không kiến thức khi suy xét cũng khác nhau, hay một kẻ giàu sang và người nghèo khó cũng có cái nhìn khác nhau, người có thế lực quyền chức với kẻ thế cô cũng có cái nhìn và nhận xét khác nhau.v.v. Thế gian này đúng sai, tốt xấu đều do lòng người suy nghĩ, mỗi người có cái nhìn và suy nghĩ khác nhau cái đó chình là lòng người. Cho nên, chúng ta phải cẩn thận nhận xét, đề phòng một chút cho bản thân, nếu không muốn nói là một chút ích kỷ. Mọi việc nên để nó đến tự nhiên, vừa phải trong mọi phương diện từ tinh thần lẫn vật chất. Nếu chẳng may sau này có điều không tốt xảy ra thì bản thân mình sẽ không quá thất vọng và hờn trách làm cho cuộc sống của chúng ta trở thành xấu đi.
*Thứ ba, nên nhớ cả sự thật và sự giả dối đều là sự vật hiện tượng, cho dù là sự thật hay giả dối thì chúng đều tồn tại và con người có thể nhận thức được. Vì sự thật có thể chỉ là thành kiến và giá trị do chính chúng ta với cách đánh giá phù hợp theo sự suy đoán của chúng ta.
Nên nhớ. Dù một nửa hay toàn thể sự việc đều tùy thuộc vào lòng người nhìn nó, vì sự vui buồn, đúng sai, thành kiến là do lòng người!
*Lòng người như biển, có khi phẳng như gương, có lúc cuồng nộ như gió bão, có khi nhẹ nhàng như mây, như sương khói, có khi thanh tao có lúc phẩn nộ. Lòng người rất đa dạng, biến đổi không ngừng, có nhiều sắc màu luôn thay đổi muôn màu muôn vẻ.
*Còn trái tim con người giống như một con quỷ, xấu xa và độc ác, có khi trái tim con người giống như một vị Phật, một bậc thánh nhân biết hy sinh và giúp đỡ tất cả chúng sinh. Cho nên hãy nhìn lại lòng mình nó là một con cừu với bản chất nhẹ nhàng, ngọt ngào hay nó là những tảng đá, tảng băng hay một trời hận thù, ghen ghét. Mọi sự đều do lòng người mà ra.
Cho nên, chúng ta nên cẩn thận khi nhận xét một con người hay một sự việc. Nếu chỉ nhìn qua bằng đôi mắt, bạn dễ dẫn đến sự hiểu lầm. Giống như chúng ta đang ở tầng lầu 80 nhìn xuống phía dưới toàn là cảnh đẹp, nhưng nếu chúng ta ở tầng 2 để nhìn thì sẽ thấy toàn là rác rến gạch đá ngổn ngang, tầm thường. Cho nên, người đời thường nói: Ai cũng mở mắt để nhìn cả, nhưng không có nghĩa là ai cũng nhìn thấy cả thế giới, cả sự thật và cả lòng người. Tóm lại, hãy cảm nhận nó bằng trái tim, trí tuệ, lý trí, kiến thức, kinh nghiệm, với cả lòng yêu thương, tha thứ và thông cảm.
Linh Vũ