Cám ơn Anh chị và gia đình Bác sĩ Nguyễn Xuân Quang gửi bài viết rất tuyệt vời giúp cho độc giả biết thêm nhiều chi tiết đặc biệt về thung lũng “Death Valley National Park” California. Xin giới thiệu đến quý độc giả nếu có dịp viếng thăm thung lũng tử thần ở California sẽ có nhiều khám phá thú vị và nhiều niềm vui.
DEATH VALLEY NATIONAL PARK
MƯƠI ĐIỀU VỀ CÔNG VIÊN QUỐC GIA THUNG LŨNG TỬ THẦN (DEATH VALLEY NATIONAL PARK).
(Phần 2)
Nguyễn Xuân Quang.
MƯỜI ĐỊA ĐIỂM NÊN VIẾNG THĂM.
Khi đến thăm một nơi nào chúng tôi thường ghé Trung Tâm Khách Viếng Thăm hay Bảo Tàng Viện trước để có một khái niệm tổng quát về nơi đó. Ở đây Trung Tâm Du Khách Viếng Thăm ở Furnace Creek nơi có khách sạn Ranch of the Death Valley, chỗ chúng tôi ở. Khi tới cửa ngõ công viên hãy còn sớm để nhận phòng nên chúng tôi đi thăm các chỗ khác trước.
1. Bãi Đụn Cát Mesquite (Mesquite Flat Sand Dunes).
Thung Lũng Tử Thần có nhiều đụn cát. Bãi Đụn Cát Mesquite dễ tiếp cận nhất gần tỉnh Stovepipe Wells. Mesquite là một loại cây bản địa châu Mỹ sống ở vùng đất khô, sa mạc, thổ dân dùng hạt làm bánh (thay cho ngũ cốc). Dân Mỹ dùng gỗ mesquite nướng khói BBQ.
Ở đây cũng có những đụn cát hát ca (singing sand dunes) giống như ở sa mạc Gobi Mông Cổ (xem bài viết về Mông Cổ).
Nằm phơi Nắng Tử Thần lắng nghe cát hát ca gió bụi đời mình.
Nơi đây là địa điểm tuyệt hảo để chụp ảnh các đụn cát vào lúc bình minh hay hoàng hôn. Đây cũng là nơi dùng làm ngoại cảnh cho loạt phim Star War của Hollywood.
Tuy nhiên đụn cát thu hút, đẹp nhất trong công viên là Đụn Cát Eureka nhưng phải lái 2 tới 3 giờ trên con đường sỏi sạn sa mạc gập ghềnh mới tới.
Lưu Ý: khi tiến gần tới các bụi cây mesquite phải cảnh giác coi chừng có rắn lục lạc.
- Khu Lòng Chảo ‘Nước Độc’ (Badwater Basin)
Nước ở đây gọi là Badwater, ‘nước độc’ vì những con lừa tải đồ thà chết khát chứ không chịu uống nước này.
Thật ra chỉ là nước quá mặn chứ không phải là ‘bad’ là ‘độc’.
Như đã biết đây là chỗ thấp 282 bộ (feet) dưới mặt biển, điểm thấp nhất ở Bắc Mỹ nhưng thấp
thứ nhì ở Tây Bán Cầu đứng sau Laguna del Carbón ở Argentina.
Bảng chỉ mực nước biển ở ngang lưng núi.
Có một ao nhỏ do nước suối chẩy vào nhưng nước mặn quá không uống được, một thứ ‘badwater’. Còn lại là những bãi muối mênh mông.
Bãi muối (salt flat).
Để chân xuống tận‘Rốn’ hồ tiền sử?
Con châu chấu ma phơi nắng quái, sinh vật đầu tiên chúng tôi thấy ở Thung Lũng Tử Thần.
- Con Đường Nghệ Sĩ (Artists Drive) và Tấm Pha Mầu Họa Sĩ (Color Palette).
Con Đường Nghệ Sĩ.
Tranh núi mầu thiên nhiên.
Tấm pha mầu (Color palette).
Tấm pha mầu của họa sĩ là một nét mang hình tượng nhất của Thung Lũng Tử Thần với các mầu ngọc thạch, đỏ, nâu, vàng và tím của cát. Đẹp nhất vào lúc xế trưa khi ánh sáng chiếu nghiêng xuống sườn núi làm cho các mầu sắc sống động hơn.
- Sân Cù Quỉ Thần (Devils Golf Course).
Ra khỏi vòng cung Con Đường Nghệ Sĩ hướng về Furnace Creek để ăn trưa ở tiệm bánh Tacos của Thổ dân Timbisha ở Làng Thổ Dân. Nghe nói tacos có vỏ bánh mì chiên rất đặc biệt. Rẻ và khá ngon. Ngoài ra ăn để giúp dân làng thổ dân Timbisha sống ở đây. Không ngờ gặp đoàn diễn hành chặn đường.
Đoàn xe mang hình ảnh đoàn người Năm Bốn Chín đổ xô đi tìm vàng ở Cali.
Lần đầu tiên thấy đủ loại xe wagons do lừa, ngựa kéo. Không biết do dịp lễ hội gì? Có liên hệ gì với ngày lễ Cựu Chiến Binh không? Bị kẹt cứng. Chúng tôi lộn ngược lại tới thăm Sân Cù Quỉ Thần đã tính bỏ qua vì ngược đường.
Mới nghe qua tên Sân Golf Quỉ Thần tưởng nhầm là Sân Golf của du khách ở Thung Lũng Tử Thần giống như sân golf ở Furnace Creek. Thật ra đây là sân Golf của Quỉ Thần không phải của người trần thượng lưu quỉ quái. Tên được đặt theo một câu ghi trong sách hướng dẫn viết “Chỉ có quỉ thần mới có thể chơi golf” ở đây.
Sân Golf Quỉ Thần là một bãi đá muối (sand pan) mênh mông, lởm chởm những tảng đá muối đủ cỡ có cạnh sắc như dao cạo. Đi vào coi chừng vấp ngã, trợt chân ‘lăn cù’ thì bị quỉ thần xin tí huyết.
- Đỉnh Ngoạn Cảnh Dante (Dante’s View).
Toàn cảnh Thung Lũng Tử Thần nằm giữa hai rặng núi (ảnh của tác giả).
Chỗ Ngoạn Cảnh Dante là điểm cao nhất, cao 1.669 m của Thung Lũng Tử Thần, ở phía bắc Đỉnh Quan Tài (Coffin Peak) dọc theo dẫy Núi Đen (Black Mountains). Từ đây thấy rõ toàn cảnh công viên từ các bãi muối ở lòng thung lũng ở dưới cho tới các sườn núi dốc đứng ở hậu cảnh.
Tên Dante lấy từ tên Dante Alighieri, tác giả viết Divina Commedia (Divine Comedy), trong đó có mô tả chín vòng Địa Ngục, bẩy tầng Đất Purgatory và chín thiên cầu (spheres) Thiên Đường, diễn tả cả tam thế, vũ trụ. Quan niệm tam thế, vũ trụ của tác giả này hơi khác. Theo vũ trụ giáo, hạ thế, cõi âm đúng như tác giả viết có chín vòng hay chín tầng. Ví dụ Phật giáo có 9 tầng địa ngục. Theo duy âm thượng thế cũng có 9 tầng như tác giả viết 9 thiên cầu. Ta thường nghe nói chín tầng trời, chín tầng mây. Tuy nhiên tác giả viết 7 tầng đất thì không đúng với vũ trụ giáo vì số 7 là số Càn, dương thái dương, lửa vũ trụ, không phải là đất. Số 5 mới là số Li, Đất dương thế gian.
Nhưng dù sao đặt tên Dante cho Nơi Ngoạn Cảnh này thì cũng có ý nói chỗ này là chỗ thấy được hết vũ trụ, thấy hết được ba cõi; cõi trời, cõi đất và cõi nước âm thế của Thung Lũng Tử Thần. Vì thế ở đây được coi là của sổ vào vũ trụ:
Cửa sổ vào vũ trụ.
Dải Ngân Hà hình cầu vồng trên bầu trời đêm giữa Los Angeles và Las Vegas.
- Địa Điểm Zabriskie.
Đây là Địa Điểm tuyệt vời với những ngọn đồi lăn tròn đa sắc mầu. Một nơi lý tưởng để chụp ảnh bình minh ở Thung Lũng Tử Thần.
Chúng tôi dự tính sáng sớm mai ra khu Harmony Borax Works ngay bên cạnh Khách sạn Ranch of the Death Valley chỗ chúng tôi ở và cũng kế cận địa điểm Zabriskie này để ngắm cảnh mặt trời mọc và chụp ảnh bình minh ở Thung Lũng Tử Thần.
- Lạch Hỏa Lò (Furnace Creek).
Đây là thủ phủ của Công Viên Thung Lũng Tử Thần, nơi có Trung Tâm Khách Viếng Thăm, Bảo Tàng Viện, Khách Sạn, Khu Tĩnh Dưỡng, cây săng, có sân golf với giải mùa hè hàng năm gọi là Heatstroke Open (Giải Mở Mùa Dưới Nóng Cháy). Đặt tên giải theo chơi chữ vì ở tại Lạch Hỏa Lò nóng bỏng Heatstroke. Heatstroke còn có nghĩa là “Quất (golf) Dưới Nóng (Tử Thần)” và Heatstroke viết tách riêng ra là Heat stroke có nghĩa là “Trúng Nắng”!). Tại đây cũng có một phi trường cho máy bay nhỏ.
Dân số 24 người vào năm 2010 gồm 6 người da trắng, 16 thổ dân và 2 người thuộc sắc dân khác.
Ngày xưa đây là một con suối tạo thành một ốc đảo có làng thổ dân Timbisha. Về sau khi trở thành nơi nghỉ mát, tĩnh dưỡng có sân golf nguồn nước khô cạn, ốc đảo chỉ còn là một con lạch vì người dùng hết nước.
Trung Tâm Khách Thăm Viếng Furnace Creek.
Nhiệt độ hôm nay 93 độ F hay 34 độ C.
Bây giờ là thời điểm vào đông khí hậu tại đây dịu mát. Đây là thời điểm tốt nhất đi thăm Thung Lũng Tử Thần (vào khoảng giữa Lễ Tạ Ơn và Giáng Sinh).
Nhiệt độ cao kỷ lục ở Bắc Mỹ ghi nhận tại đây là 134 °F hay 57 °C. Nhiệt độ mặt đất 201 °F (93.9 °C) vào ngày July 15, 1972. Đây có thể là nhiệt độ mặt đất thiên nhiên cao nhất chưa từng thấy.
Ta có thể tìm thấy tất cả tin tức cần thiết về Thung Lũng Tử Thần tại trung tâm khách viếng thăm này. Sau đây là một vài dữ kiện hữu ích đáng học hỏi tại đây:
-Thổ Dân Timbisha, Một Thứ Xích Quỉ, Người Việt Mặt Trời Thái Dương Rạng Ngời ở Bắc Mỹ.
Thổ dân Timbisha một số khoảng 50 người hiện sống ở Làng Thổ Dân tại khu tập trung Death Valley Indian Community ở Furnace Creek.
Timbisha là tên tộc người thuộc đại tộc Timbisha Shoshone và Timbisha cũng là tên của thung lũng này. “Timbisha chỉ một loại sắc tố, phẩm mầu đỏ thiêng liêng, một sắc tố thờ (sacred red pigment) lấy từ đá núi ở đây”.
“Người Timbisha của Thung Lũng Tử Thần tự gọi mình là Nümü Tümpisattsi có nghĩa đen là Người ở chỗ đất đỏ sơn mặt… Tuy nhiên họ đơn giản gọi mình là Người” (The Timbisha of Death Valley called themselves Nümü Tümpisattsi literally: ″People from the Place of red ochre (face) paint″ … However, they simply called themselves Nümü (“Person” or ″People″) (nguồn: Wikipedia).
Như đã biết người Âu châu khi tới Châu Mỹ đã gọi thổ dân là Mọi (sic) Da Đỏ vì thấy có những tộc bôi đất đỏ, phẩm mầu đỏ lên mặt hay khắp người. Thấy rõ nhất là người Oklahoma. Okla- là Ocre, Đất Đỏ và -homa là người. Đây là tộc bôi đất đỏ lên mặt, lên người, Người Đỏ. Người Timbisha dùng sắc tố đá đỏ thiêng liêng bôi mặt là một tộc Da Đỏ (!), Người Đỏ giống như người Oklahoma.
Người Đỏ là người gì? Người Đỏ là Người Tỏ, Người Mặt Trời. Người Đỏ thuộc nhóm thổ dân Mỹ châu People of the Sun (Người Mặt Trời), Children of Light (Con của Ánh Sáng), People of the Dawn (Người của Rạng Đông). Hiển nhiên các tộc này thờ mặt trời.
Ta liên tưởng ngay tới người Việt Xích Quỉ, Người Đỏ, Người Mặt Trời, con dân của mặt trời thiên đỉnh Kì Dương Vương, cháu của Đế Minh, Đế Ánh Sáng, dòng giống Hùng Vương, Vua Mặt Trời. Người Việt Mặt Trời Thái Dương thờ mặt trời thấy rõ qua thờ trống đồng Đông Sơn (Giải Đọc Trống Đồng Đông Sơn).
Ta cũng thấy biểu tộc (logo) của Timbisha có hình mặt trời 13 tia sáng:
( image located by Valentin Poposki, 8 December 2019).
Một đồ đan Timbisha có mặt trời 13 tia sáng (Timbisha Shone culture, 1920, Pinterest.com ).
Tại sao người Da Đỏ Timbisha là tộc con dân của mặt trời 13 tia sáng? Thường thường mặt trời có số tia sáng chẵn. Ví dụ ngay cả đại tộc Shoshone của Timbisha cũng có biểu tượng mặt trời 12 (số chẵn) tia sáng.
Số 13 là số Li tầng 2 (5, 13) thế gian, mặt trời Li là mặt trời thiên đỉnh chói sáng nóng bỏng nhất, chính ngọ ở trên trục thế giới. Timbisha ở thung lũng nóng cháy chết người này nên coi mình là tộc mặt trời thiên đỉnh chói sáng nhất của đại tộc mặt trời Shoshone.
Trong hàng trăm trống đồng Đông Sơn tìm thấy ở Việt Nam chỉ có một trống Na Dương là có mặt trời 13 nọc tia sáng. Có một điểm có thể là trùng hợp nhưng rất lý thú là Na Duong có Na là Người (xem dưới) và Dương là Mặt Trời. Na Dương, Người Mặt Trời nên có trống biểu có mặt trời 13 nọc tia sáng rạng ngời nhất giống như người Timbisha ở đây.
Mặt trời thiên đỉnh, chính ngọ, trên đỉnh trục thế giới, chói sáng, nóng bỏng nhất trong ngày chính là mặt trời của Li Kì Dương Vương nước Xích Quỉ. Timbisha là một thứ Xích Quỉ ở Bắc Mỹ.
Rõ hơn nữa họ cũng gọi mình là Numu (Người hay Tộc Người). Ta thấy Nu- cùng gốc với Ai-nu (Hà Di, thổ dân Nhật Bản, có một nghĩa là Người), Inui (Thổ dân Bắc Cực, tên cũ Eskimo) có một nghĩa là Người, Navajo có một nghĩa là Người, với phương ngữ Thừa Thiên Quảng Trị nõ để chỉ ‘người ta’, Bình Định nẫu có một nghĩa là Người, người ta, ruột thịt với Phạn ngữ nar, người. Frey Henri (1847-1932) trong L’Annammites, Mère de Langues (Tiếng An Nam là Tiếng Mẹ Loài Người) cũng cho biết “Nar, dans la même langue (sanscrit), l’un des noms de l’homme” (Nar, trong Phạn ngữ, một trong những tên của người)… (xin mở một dấu ngoặc ở đây phương ngữ Nẫu của Bình Định có thể liên hệ mật thiết với Phạn ngữ nar vì bị ảnh hưởng của ngôn ngữ Champa theo Shiva giáo có rất nhiều Phạn ngữ).
Gần cận nữa là Mongol (Mông Cổ) cũng có nghĩa là người. Mong- gần âm với người Mông, Mol, Mường, Mán… có nghĩa là Người. Người là Ngời là sáng là tỏ, là đỏ, là mặt trời. Như thế Timbisha là Nu (Người), là Ainu (Người), Inui (Người), Navajos, nõ, nar, Mol, Mường (Người) đều là Người Mặt Trời Ngời Sáng.
Về khảo cổ học trong các di chỉ khai quật khảo cổ ở Việt Nam các nhà khảo cổ học cũng đào tìm thấy các thỏi đất đỏ nhưng không rõ người cổ Việt dùng làm gì? Dĩ nhiên là các thỏi đất đỏ này là đất đỏ thiêng liêng nên mới chôn theo người chết và dù có dùng làm phẩm mầu đỏ thì cũng dùng vào mục đích thờ phượng, thiêng liêng liên hệ với mặt trời giống như sắc tố, phẩm mầu, đất, đá đỏ các tộc Da Đỏ Mỹ châu trong đó có Timbisha.
Nhưng điễm khả tín nhất, đáng thuyết phục nhất là sự tương đồng DNA giữa đại tộc thổ dân Bắc Mỹ Shoshone trong đó có người Paiute và Timbisha với người Cổ Đông Nam Á.
(nguồn: Lizzie Wade , Ancient DNA Confirms Native Americans’ Deep Roots of North and Soutt America, 8 Nov. 2018, Science.org)
[(Map) C. Posth Et Al., Cell, 175 (2018) Adapted By J. You/Science; (Data) J. Moreno-Mayar Et Al., Science 10.1126/Science.AAV2621].
Lối mòn DNA (Trail of DNA) cho thấy thổ dân Mỹ châu đi từ Đông Nam Á qua eo biển Bering chia ra làm hai nhánh chính. Một nhánh trên đi theo vòng đai cận-Bắc Cực xuống Đông Bắc Mỹ. Một nhánh đi thẳng xuống miền Tây Bắc Mỹ (California-Nevada), còn để lại dấu tích tại Hang Spirit ở núi Stillwater tại phía Tây Nevada. Nhánh này tách ra một nhánh phụ đi xuống Trung và Nam Mỹ.
Tại Hang Spirit tìm thấy một xác ướp lâu đời nhất Bắc Mỹ (10.600 năm). Tộc Paiute-Shoshone tại địa phương đòi lại xác ướp này vì cho đây là tổ tiên họ. Sau một thời gian tranh tụng, DNA xác ướp xác thực giống người Paiute. Xác ướp được trả lại cho họ để chôn cất thờ phượng.
Paiute và Timbisha cùng thuộc đại tộc Shoshone như thế DNA của Timbisha Shoshone cũng giống DNA người Đông Nam Á trong đó có người cổ Việt.
Ta cũng đã biết DNA của Maya Trung Mỹ giống người Việt (Sự Tương Đồng Giữa Maya và Cổ Việt).
(Nếu trời cho tôi sống thật lâu, sau khi hoàn tất các tác phẩm chính về trống đồng, ngôn ngữ học tiếng Việt, du lịch… tôi sẽ viết lại lịch sử cổ đại, văn hóa của Thổ Dân Mỹ châu, Người Mặt Trời đối chiếu với sử cổ đại, văn hóa Người Việt Mặt Trời Thái Dương).
Tóm lại Timbisha là Tộc Người Da Đỏ, Một Tộc Người Mặt Trời Rạng Ngời, một thứ Xích Quỉ Bắc Mỹ.
-Trung Tâm Hầm Mỏ.
Furnace Creek ngày xưa là trung tâm khai thác hầm mỏ của Thung Lũng Tử Thần, là nơi điều hành của Pacific Coast Borax Company và Đội Ngũ 20 Con Lừa kéo xe chở borax ngang qua sa mạc Mojave. Borax là hàn the (xem dưới).
-Bài Học Sống Còn Trong Phòng Vệ Sinh.
Lý thú nhất là trong phòng vệ sinh ngay trước bồn tiểu có biểu đồ chỉ cho biết về mầu sắc nước tiểu liên quan tới độ mất nước của cơ thề do trời nóng.
Biểu đồ mầu sắc nước tiểu để Theo Dõi Sự Mất Nước trong cơ thể.
Hãy quan sát mầu nước tiểu của mình khi đi tè ở Thung Lũng Tử Thần. Mầu cam đỏ tận cùng bên phải cho biết độ mất nước đã nghiêm trọng, nguy hiểm tới sinh mạng.
Ít có nơi nào trên thế giới vừa đi tè vừa được học kiến thức y học như ở Hoa Kỳ! Tôi đã đi qua không biết bao nhiêu nhà vệ sinh trên thế giới và ‘ngộ” ra một điều là nhà vệ sinh của một quốc gia càng bẩn thỉu, càng mất vệ sinh bao nhiêu thì các lãnh đạo của nước đó cũng bẩn thỉu, ô uế như thế (xem bài viết Những Nhà Vệ Sinh Tôi Đã Đi Qua, một bài viết được luân lưu nhiều trên mạng nhưng đã cắt bỏ tên người viết Nguyễn Xuân Quang đi của những người chuyển bài đầu óc còn… thiếu vệ sinh).
Biểu đồ mầu sắc nước tiểu không xa lạ gì với tôi. Trước đây tại Khu Bệnh Thận ở Đại Học Y Khoa UCI, ở OC tôi thường chỉ dẫn sinh viên quan sát mẫu nước tiểu của bệnh nhân bằng mắt thường và dưới kính hiển vi trước khi khám bệnh.
Sau khi thăm Trung Tâm Khách Viếng Thăm chúng tôi về khách sạn lấy phòng.
Khách sạn Ranch of theDeath Valley.
Sau đó ghé thăm Bảo Tàng Viện ngay trong khuôn viên khách sạn. Bảo Tàng Viện đã đóng cửa chỉ xem được phần triển lãm ngoài trời của khu hầm mỏ Furnace Creek ngày xưa.
Sau bữa ăn tối, dự định đi ngắm sao. Trời đêm ở đây quả thật tối đen như mực. Đêm nay chỉ có trăng lưỡi liềm… ‘mòn’ rất mảnh khảnh và bầu trời rất ít sao. Rõ nhất là Sao Hôm (Sao Kim Tinh Venus buổi tối. Sao này về sáng gọi là Sao Mai). Không thấy dải Ngân Hà.
Đành về đi ngủ sớm để sáng mai đi xem mặt trời mọc ở khu 20 Con Lừa Kéo Xe Borax tại Harmony Borax Works gần địa điểm Zabriskie, như đã nói ở trên, một nơi lý tưởng để chiêm ngưỡng cảnh mặt trời mọc, bình minh ở Thung Lũng Tử Thần.
- Harmony Borax Works.
Chúng tôi tới đây trời chưa sáng chờ mặt trời mọc.
Rạng sáng ở Thung Lũng Tử Thần (ảnh của tác giả).
Lúc vừa rạng sáng núi phản chiếu ánh mặt trời có mầu tím ở chân trời tiến dần lên tới trên cao hết là mầu cam, đỏ giống như bẩy mầu quang phổ (photo spectrum) của ánh sáng trắng, một thứ mầu cầu vồng bình minh: tím, chàm, lơ, xanh, vàng, cam, đỏ (bùa nhớ bẩy mầu cầu vồng bằng các chữ đầu mầu sắc tiếng Pháp: VIBVJOR).
Mầu binh minh thay đổi dần khi mặt trời càng ló rạng.
Tĩnh tâm cùng bình minh ở Thung Lũng Tử Thần.
Ánh bình minh đã tô đậm mầu đỏ lên đỉnh núi.
Tác giả hai ái nữ và hiền thê.
Mặt trời đã lên khỏi chân trời.
Lưu ý mầu cầu vồng trên ngực áo lá chữ T Công Viên Thung Lũng Tử Thần của tác giả là mầu bình minh tại đây.
Khi trời sáng rõ chúng tôi đi thăm khu Harmony Borax Works này.
Hàn the borax là vàng trắng. Hai Mươi Con Lừa Kéo Xe.
Bình minh ở phế tích Harmony Borax Works.
Xe Wagon chở Borax do 20 con lừa kéo từ đây qua Sa Mạc Mojave tới nhà gà xe lửa.
. Những Địa Điểm Xa Xôi Khác.
Ngoài ra còn nhiều địa điểm đáng thăm viếng khác nữa nhưng ở cách xa vài giờ lái xe và đường đất đá không trải nhựa cần phải có xe đi đường núi đá sỏi (xe thường bị xẹp lốp). Ví dụ như:
- Miệng Núi Lửa Cũ Ubehebe Crater.
Đây là nơi đêm tối như đêm ba mươi, nơi ngắm sao rõ nhất.
- Đỉnh Núi Viễn Vọng Kính(Telescope Peak).
Điểm cao nhất trong Công Viên Thung Lũng Tử Thần. Tại đây có thể nhìn thấy cách xa trăm dậm Anh khắp mọi phía, thấy cả Núi Whitney, cao nhất California.
Vì thế mới có tên là Đỉnh Viễn Vọng Kính.
- Bãi Hồ Cạn Đường Đua (Racetrack Playa).
Đây là một bãi mặt hồ khô cạn theo mùa, chỉ cạn khi không có mưa (Tây Ban Nha ngữ playa có một nghĩa như Anh ngữ beach, bãi biển, ở đây là bãi mặt hồ cạn). Như đã nói ở trên bãi nổi tiếng vì có hiện tượng đá di chuyển một cách huyền bí trên mặt hồ khô. Những tảng đá này gọi là ‘đá dong buồm Sailing Stones’ lướt trên mặt bãi hồ khô. Các tảng đá di chuyển để lại các vết, các đường lằn rất rõ, lâu chừng ba bốn năm mới mờ đi.
Mãi tới gần đây mới bật mí được hiện tượng bí mật này nhờ dùng hệ thống chụp ảnh liên tục trong một thời gian lâu dài theo dõi.
Vào mùa mưa nước từ các rặng núi gần cận chẩy xuống tạo thành một hồ nước cạn tạm thời trong một thời gian ngắn rồi khô dần dần đi. Khi chỉ còn lại một màng nước che mặt đất, khí hâu lạnh làm đóng băng giá biến mặt hồ thành một lớp nước đá mỏng. Gió mạnh đẩy tảng đá trượt trên mặt màng nước đá. Những tả đá lớn có mặt đáy sần sùi cầy trên mặt đất tạo thành các đường, các luống chuyển dịch. Những hòn đá nhỏ có mặt đáy trơn láng di động theo nhiều chiều khác nhau theo hướng gió thay đổi. Các vết lằn trên mặt nước đá biến mất khi nước đá tan đi. Đá dong buồm căng gió bò từ từ trên mặt bãi hồ đá băng như những con thuyền buồm đá nhích từ từ trên mặt nước đá băng. Đây là lý do ta có ‘đá dong buồm’ trên mặt hồ cạn nước.
…..
Dĩ nhiên còn nhiều địa điểm đáng coi nữa…
(còn nữa).
Số tới: Hố Quỉ Thần (Devils Hole).